مهاجرت ایرانیان چه نیروی کار ساده باشند یا نیروی کار ماهر، به اقتصاد کشور آسیب می‌زند و پژوهشگران می‌گویند که نرخ بازگشت مهاجران ایرانی از متوسط جهانی بسیار کمتر است.
هر سال تعداد زیادی از ایرانیان مهاجرت می‌کنند و بسیاری از آنها دیگر به کشور برنمی‌گردند.
بهرام صلواتی، مدیر رصدخانه مهاجرت و تحلیلگر این حوزه می‌گوید که سالانه ۶۵ هزار نفر از ایران مهاجرت می‌کنند.
امیر کرمانی، دانشیار مدرسه تجارت هاس دانشگاه برکلی می‌گوید: «در حدود یک سوم از نیروی کار ماهر بعد از ترک کشور، دوباره بازمی‌گردند. آمارهای سال ۲۰۰۰ نشان داد که احتمال بازگشت ایرانیانی که در آمریکا زندگی می‌کنند، فقط ۲ درصد است و در سال ۲۰۲۱ به کمتر از یک درصد رسیده است.»
اما مهاجرت در ایران و بعد از آن هند، کمترین تأثیر را در کشور دارد؛ زیرا نیروی کار این کشورها بومی هستند، اما مهاجرت در قطر، لوکزامبورگ، امارات، کویت و عمان به خاطر نیروی کار غیر بومی مشکل ساز است.»
بهرام صلواتی، تحلیلگر ارشد حوزه مهاجرت می‌گوید: «اگر ظرفیت استفاده از نیروی انسانی و استعدادها را نداشته باشیم، از بین می‌رویم.»
فرار مغزها در کشورهای در حال توسعه به تروما تبدیل شده و کشورهای حوزه خلیج فارس مثل امارات و عربستان در تلاش هستند تا بتوانند مهاجران را برگردانند و استعدادها را جذب کنند.»
کانال‌های اطلاع‌رسانی درباره مهاجرت مثل کانال‌های تحصیلی، کاری، پناهندگی-پناه‌جویی، تأثیر زیادی بر مهاجرت دارند و سیاست‌گذاری کشورهای در حال توسعه هم برای استفاده و به کارگیری مهاجران خروجی و مهاجران ورودی در این میان تعیین‌کننده است. برای مثال هندی‌ها، توانسته‌اند در حوزه آی‌تی در بازار امریکای شمالی و اروپای غربی خوب کار کنند. بنابراین رفت و برگشت این افراد برای هدف و برنامه خاصی است.»
رویکردهای مختلف مهاجرت چیست؟
رویکرد محدود کردن به معنی بستن تمام مرزها و کنترل جریان ورودی و خروجی است که به دیوار بسته معروف است.
در رویکرد بازگشت، هدف بازگشت مهاجران ماهر به کشورهای مبدا است.
رویکرد استخدامی بر بازگشت همه مهاجران و جذب نیرو از کشورهای دیگر تمرکز دارد
رویکرد نگهداری شامل سیاست‌های غیر مهاجرتی است که با سرمایه‌گذاری در بخش آموزش، ایجاد شرایط کاری عالی و فرصت‌های اقتصادی مانع رفتن نخبگان می‌شوند.
رویکرد ایران اما بالا بردن عوارض و تعرفه‌ها است که به آن رویکرد جبرانی می‌گوییم.