بر طبق طرح هفته کاری چهار روزه، کارمندان با حجم کاری یکسان، حقوق و مزایای یکسانی دارند. اما این بدان معنا نیست که کمتر کار می‌کنند، بلکه ساعات کاری آن‌ها متراکم‌تر می‌شود.
بحث درباره ساعات کاری منعطف و کم‌کردن روزهای کاری از پنج روز به چهار با شروع همه‌گیری کووید-۱۹ دوباره شعله‌ور شد و کارکنان و کارفرمایان در مورد اهمیت انعطاف‌پذیری و مزایای آن در محل کار، تجدید نظر کرده‌اند.
شرکت‌هایی که هفته کاری خود را کاهش می‌دهند، جلسات کمتر و کار مستقل بیشتری دارند
در فوریه سال گذشته، این سیستم در بلژیک، بدون کم شدن حقوق اجرایی شد و به کارمندان این امکان را داد تا در مورد کار چهار یا پنج روز در هفته، تصمیم بگیرند.
نخست‌وزیر بلژیک امیدوار است که این تغییر به انعطاف‌پذیری بیشتر بازار کارِ به‌شدت سفت و سخت بلژیک کمک کرده و تلفیق زندگی خانوادگی و شغلی را برای افراد آسان‌تر کند.
وی همچنین افزود که مدل جدید باید اقتصاد پویاتری ایجاد کند.
او گفت: «هدف این است که به مردم و شرکت‌ها آزادی بیشتری برای تنظیم زمان کار بدهیم. اگر کشور ما را با دیگر کشورها مقایسه کنید، خواهید دید که خیلی پویا نیست.»
توافق‌نامه ائتلاف فدرال هفت حزبی این کشور هدفی را برای نرخ اشتغال ۸۰ درصدی تا سال ۲۰۳۰ تعیین کرده است، هدفی‌که می‌تواند حقوق بازنشستگی قانونی آن‌را مقرون‌به‌صرفه نگه دارد یا مالیات‌های آینده را کاهش دهد.
با این‌حال، چشم‌انداز هفته کاری چهار روزه برای همه هم جذاب نیست.
برخی از کارمندان تمام‌وقت اگر بخواهند ساعات کاری خود را فشرده کنند، باید زمان بسیار طولانی‌تری کار کنند و برخی دیگر، مانند کارگران شیفت، گزینه چهار روز کاری را ندارند.
این دوره آزمایشی در بریتانیا بسیار موفق بوده است
شرکت‌هایی در بریتانیا که دوره آزمایشی شش‌ماهه را انجام داده‌اند، پس از اعلام موفق بودن این آزمایش، اکنون قصد دارند هفته کاری کوتاه‌تر را دائمی کنند.
ده‌ها شرکت در این برنامه آزمایشی شش‌ماهه شرکت کرده‌اند تا تأثیر ساعات کاری کوتاه‌تر بر بهره‌وری کسب‌وکارها، رفاه کارگران، تأثیر بر محیط زیست و برابری جنسیتی را بررسی کنند.
حدود ۶۱ شرکت بریتانیایی و بیش از ۳۳۰۰ کارمند برای این برنامه که توسط محققان دانشگاه‌های کمبریج و آکسفورد و کالج بوستون برگزار شد، ثبت نام کردند.
حدود ۹۲ درصد از شرکت‌هایی که در آزمایش شرکت کردند، تصمیم گرفته‌اند که سیاست چهار روزه هفته‌ای را پس از دوره آزمایشی حفظ کنند و از این آزمایش به‌عنوان یک “پیشرفت بزرگ” استقبال کردند.
در این آزمایش انتظار می‌رود کارمندان از “مدل ۱۰۰:۸۰:۱۰۰” پیروی کنند: ۱۰۰ درصد حقوق برای ۸۰ درصد زمان، در ازای تعهد به حفظ حداقل ۱۰۰ درصد بهره‌وری.
جو رایل، مدیر کمپین چهار روزه کاری در بریتانیا گفت: «برنامه‌های مشابهی قرار است در ایالات متحده و ایرلند آغاز شود و برای کانادا، استرالیا و نیوزلند هم برنامه‌ریزی‌های در نظر گرفته شده است».
اسکاتلند، ولز و پیوستن به جنبش جهانی رو به رشد
در اسکاتلند و ولز قرار است این دوره به‌صورت آزمایشی اجرا شود.
این تصمیم نقطه اوج وعده انتخاباتی حزب ملی اسکاتلند (SNP) بود.
در این کشورها ساعت کاری کارگران ۲۰ درصد کاهش می‌یابد، اما هیچ خسارتی در غرامت متحمل نمی‌شوند.
SNP با حدود ۱۰ میلیون پوند (۱۱/۸ میلیون یورو) از شرکت‌های شرکت‌کننده حمایت خواهد کرد.
دولت به نظرسنجی اخیری که توسط اندیشکده اسکاتلندی مؤسسه تحقیقات سیاست عمومی (IPPR) در اسکاتلند انجام شده است، اشاره کرد که نشان داد ۸۰ درصد از مردم به این ایده پاسخ مثبت داده‌اند.
پاسخ‌دهندگان گفتند که این برنامه به‌میزان زیادی سلامت و شادی آن‌ها را افزایش می‌دهد.
اسکاتلند به ایسلند و نتایج به‌دست‌آمده آن به‌عنوان دلیل بزرگی برای شانس داشتن هفته کاری چهار روزه اشاره کرد.
برخی از کسب‌وکارهای اسکاتلندی قبلاً هفته‌های کاری کوتاه‌شده خود را آغاز کرده‌اند. گروه UPAC مستقر در گلاسکو اخیراً اعلام کرد که کارکنان این شرکت پس از اجرای یک برنامه آزمایشی موفق، از یک هفته چهار روزه با همان حقوق برخوردار خواهند شد.
در ولز، کمیته دادخواست در Senedd (پارلمان ولز) توصیه کرد که دولت ولز یک طرح آزمایشی را پس از انتشار گزارشی درباره این ایده انجام دهد و دولت ولز باید این پیشنهاد را بررسی کند.
اسپانیا در حال شروع مرحله آزمایشی
پس از آن‌که حزب کوچک چپ‌گرا Más País سال گذشته اعلام کرد که دولت با درخواست آن‌ها برای راه‌اندازی یک برنامه آزمایشی ساده در هفته کاری چهار روزه موافقت کرده است، اسپانیا یک پروژه آزمایشی را در دسامبر آغاز کرد.
این دوره آزمایشی به شرکت‌های کوچک و متوسط کمک می‌کند که هفته کاری خود را حداقل نیم روز بدون کاهش حقوق کاهش دهند.
این دوره آزمایشی برای آن است که ببینند می‌توان بهره‌وری را افزایش داد یا خیر. به‌گفته وزارت صنعت اسپانیا، شرکت‌هایی که ثبت نام می‌کنند، می‌توانند از صندوق دولتی، ۱۰ میلیون یورو کمک دریافت کنند، اما باید راه‌هایی برای افزایش بهره‌وری طراحی کنند که هزینه‌های بیش از حد دستمزد را جبران کند.
این دوره باید یک‌سال اجرا شود و شرکت باید حداقل دو سال در برنامه بماند.
در سال اول اجرای آزمایشی، دولت تا حدی هزینه‌های دستمزد را تأمین خواهد کرد و به تأمین مالی آموزش برای بهبود کارایی کمک خواهد کرد.
کارگران با قرارداد دائم تمام‌وقت، می‌توانند در این دوره آزمایشی شرکت کنند.
ایسلند: یکی از پیشتازان هفته کاری چهار روزه
بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹، ایسلند بزرگترین دوره آزمایشی جهان را با ۳۵ تا ۳۶ ساعت کار در هفته (کاهش از ۴۰ ساعت سنتی) بدون هیچ درخواستی برای کاهش متناسب حقوق انجام داد.
حدود ۲۵۰۰ نفر در مرحله آزمایشی شرکت کردند.
برای اطمینان از کنترل کیفیت، نتایج توسط اندیشکده بریتانیایی Autonomy و انجمن غیرانتفاعی ایسلندی برای پایداری و دموکراسی (ALDA) تجزیه‌وتحلیل شد.
این مطالعه آزمایشی توسط محققان و اتحادیه‌های کارگری ایسلندی که برای کاهش ساعات کاری مذاکره کردند، موفق شناخته شد.
این مطالعه همچنین منجر به تغییر قابل توجهی در ایسلند شد، به‌طوری‌که نزدیک به ۹۰ درصد از جمعیت شاغل در حال حاضر ساعات کاری را کاهش داده‌اند.
محققان دریافتند که استرس و فرسودگی شغلی کاهش و تعادل بین کار و زندگی بهبود یافته است.
با این‌حال، همه دولت‌ها موفقیت ایسلند را با هفته کاری چهار روزه قبول نمی‌کنند.
واکنش‌های متفاوت سوئد به هفته کاری چهار روزه
در سوئد، یک هفته کاری چهار روزه با حقوق کامل در سال ۲۰۱۵ با نتایج متفاوت آزمایش شد.
پیشنهاد این بود که به‌جای روزهای هشت ساعته بدون کم‌شدن دستمزد، روزهای کاری شش‌ساعته امتحان شود، اما از هزینه‌کردن پول برای آزمایش راضی نبودند. حتی احزاب چپ نیز فکر می‌کردند که اجرای این امر در مقیاس وسیع بسیار گران است.
اما نتایج مثبت در واحد ارتوپدی یک بیمارستان دانشگاهی، ساعات کاری ۸۰ پرستار و پزشک را به یک روز کاری شش ساعته تغییر داد و کارکنان جدیدی برای جبران زمان از دست‌رفته استخدام شدند.
پاسخ کادر پزشکی مثبت بود، اما این آزمایش با انتقادات زیادی مواجه و تمدید نشد.
با این‌حال، برخی از شرکت‌ها، مانند خودروسازی تویوتا، ترجیح دادند ساعات کاری کارگران خود را کاهش دهند.
این شرکت خودروسازی ۱۰ سال پیش تصمیم به انجام این‌کار برای مکانیک‌ها گرفته بود و به تصمیم خود پایبند بود.
فنلاند علیرغم ادعاهای گسترده، هفته کاری چهار روزه را اجرا نکرده است
در اوایل سال جاری، این کشور شمال اروپا پس از کاهش چشمگیر ساعات کاری، برای مدت کوتاهی به تیتر اخبار بین‌المللی تبدیل شد.
گفته می‌شود که دولت فنلاند می‌خواست یک هفته کاری چهار روزه و روز کاری شش ساعته داشته باشد.
با این‌حال، مشخص شد که این خبر جعلی بوده و پس از آن دولت مجبور شد آن‌را تغییر دهد.
نخست‌وزیر فعلی، سنا مارین در آگوست ۲۰۱۹ درباره این ایده توییت کرد، اما در دستور کار دولت قرار نگرفت.
استارت‌آپ‌های آلمانی هفته کاری کوتاه‌تری دارند
آلمان یکی از کوتاه‌ترین میانگین‌های هفته کاری در اروپا را دارد. طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد (WEF)، میانگین کار در هفته ۳۴/۲ ساعت است
با این‌حال، اتحادیه‌های کارگری خواستار کاهش بیشتر ساعات کاری هستند.
IG Metall، بزرگترین اتحادیه کارگری کشور، با این استدلال که به حفظ مشاغل و جلوگیری از اخراج کارکنان کمک می‌کند، خواستار هفته‌های کاری کوتاه‌تر شده است.
براساس نظرسنجی فورسا، ۷۱ درصد از افرادی که در آلمان کار می‌کنند، مایلند تنها چهار روز در هفته کار کنند.
با این‌حال، هنوز مشخص نیست که آیا چنین اقدامی اجرا می‌شود یا مورد بحث قرار می‌گیرد. تاکنون، استارت‌آپ‌های کوچک‌تر هفته کاری کوتاه‌تری را تجربه کرده‌اند.
ژاپن هفته کاری چهار روزه را اجرا می‌کند
در کشوری مثل ژاپن، شرکت‌های بزرگ به‌دنبال اعلام دولت در سال ۲۰۲۱ در مورد برنامه‌ای برای دستیابی به تعادل بهتر بین کار و زندگی در سراسر کشور، این دوره را اجرا کردند.
دلایل متعددی وجود دارد که می‌تواند برای کشور مفید باشد، زیرا مرگ ناشی از کار بیش از حد جان افراد زیادی را می‌گیرد.
کارکنانی که اضافه‌کاری می‌کنند، اغلب به‌دلیل کار بیش از حد بیمار می‌شوند یا خودکشی می‌کنند.
در سال ۲۰۱۹، غول فناوری مایکروسافت با ارائه تعطیلات آخر هفته سه‌روزه به‌مدت یک‌ماه، این مدل را آزمایش کرد.
این حرکت بهره‌وری را تا ۴۰ درصد افزایش داد و منجر به کارآمدی بیشتر شد.
یونیلور در حال حاضر، هفته کاری چهار روزه را در نیوزلند آزمایش می‌کند
در نیوزیلند، ۸۱ کارمند برای غول کالاهای مصرفی Unilever کار می‌کنند و در حال حاضر در یک آزمایش یک‌ساله چهار روزه در هفته با حقوق کامل شرکت دارند.
نیک بنگس، مدیر عامل Unilever نیوزلند گفت: «هدف ما اندازه‌گیری عملکرد خروجی است، نه زمان. ما معتقدیم روش‌های قدیمی، قدیمی هستند و دیگر برای هدف ما مناسب نیستند.»
اگر آزمایش موفقیت‌آمیز باشد، طبق گزارش‌ها به کشورهای دیگر نیز تعمیم خواهد یافت.
علاقه شدید به چهار روز کاری در ایالات متحده و کانادا
براساس یک نظرسنجی توسط فروشنده نرم‌افزار ابری Qualtrics، ۹۲ درصد از کارگران ایالات متحده موافق کاهش هفته کاری هستند، حتی اگر ساعات کاری طولانی‌تر شود.
کارکنان، بهبود سلامت روان و افزایش بهره‌وری را به‌عنوان مزایای ایجاد‌شده ذکر کردند.
تحقیقات آژانس جهانی اشتغال Indeed در کانادا نشان داد که ۴۱ درصد از کارفرمایان کانادایی به‌دنبال همه‌گیری COVID-19، برنامه‌های ترکیبی جایگزین و سبک‌های کاری جدید را در نظر می‌گیرند و ۵۱ درصد از شرکت‌های بزرگ با بیش از ۵۰۰ کارمند احتمالاً هفته‌های کاری چهار روزه را اجرا می‌کنند.
۶۳ درصد از سازمان‌های متوسط با ۱۰۰ تا ۵۰۰ کارمند می‌گویند که آماده اجرای هفته کاری کوتاه‌تری هستند.
براساس گزارش جدید Maru Public Opinion، اکثر کارگران تمام‌وقت کانادایی (۷۹ درصد) نیز مایلند هفته کاری پنج روزه خود را به چهار روز کاهش دهند.
به‌طور کلی، به‌نظر می‌رسد هفته کاری چهار روزه به‌آرامی در سراسر جهان مورد توجه قرار گیرد، اما اینکه آیا دولت‌ها به‌طور قطع این ایده را بپذیرند، هنوز مشخص نیست.