یکی از رایجترین شیرینکنندههای مصنوعی جهان قرار است ماه آینده توسط یک نهاد پیشرو بهداشت جهانی به عنوان ماده سرطانزا اعلام شود.
آسپارتام در محصولاتی مثل نوشابههای رژیمی کوکاکولا، آدامسهای Mars’s Extra و برخی نوشیدنیهای Snapple استفاده میشود و قرار است در فهرست آژانس بینالمللی تحقیقات سرطان (IARC) به عنوان ماده «احتمالاً سرطانزا برای انسان» ثبت شود.
حکم IARC پس از نشست کارشناسان خارجی گروه نهایی شد، اما مشخص نیست که مصرف چه مقدار از این محصول میتواند سرطانزا باشد. مقدار مصرف توسط یک کمیته تخصصی مجزا در WHO که در مورد افزودنیهای غذایی معروف به JECFA (کمیته مشترک WHO و سازمان غذا و کشاورزی در مورد افزودنیهای غذایی) نظر میدهند، ارائه میشود.
با این حال، حکمهای مشابه IARC در گذشته باعث انتقاداتی شده و برای عموم گیجکننده است.
از سال ۱۹۸۱، JECFA اعلام کرد که مصرف آسپارتام برای یک فرد بالغ با وزن ۶۰ کیلوگرم (۱۳۲ پوند) باید هر روز بین ۱۲ تا ۳۶ قوطی نوشابه رژیمی بنوشد تا در معرض خطر قرار گیرد.
سخنگوی IARC گفت که یافتههای کمیتههای IARC و JECFA تا ماه جولای محرمانه بودند، اما نتیجهگیری IARC، اولین گام اساسی برای درک سرطانزایی است.
نظرات و یافتههای IARC تأثیر زیادی بر جامعه دارد. در سال ۲۰۱۵، IARC به این نتیجه رسید که گلایفوسیت احتمالا سرطانزا است. در نتیجه آن، بایر آلمان (BAYGn.DE) تا سال ۲۰۲۱ به استفادهکنندگان علفکشهای مبتنی بر گلایفوسیت که به سرطان مبتلا شده بودند، غرامت میداد. در همین سال این شرکت سومین درخواست تجدید نظر خود را علیه احکام دادگاه آمریکا اعلام کرده بود.
تصمیمات IARC به دلیل روشن کردن زنگ خطر بیمورد هم با انتقاد روبهرو است.
سرطانزا، احتمالا سرطانزا، احتمال سرطانزایی بالا و غیر قابل طبقهبندی از دستهبندیهای IARC هستند و از گوشت فرآوریشده تا آزبست، شب کاری و مصرف گوشت قرمز، میدانهای الکترومغناطیسی فرکانس رادیویی مرتبط با استفاده از تلفنهای و آسپارتام را در دستهبندیهای خود جای دادهاند.
دبیر کل انجمن بینالمللی شیرین کنندهها (ISA) میگوید: «IARC یک سازمان ایمنی مواد غذایی نیست. بررسی آنها درباره آسپارتام از نظر علمی جامع نبوده و تحقیقات آنها کاملاً بیاعتبار است.»
تغییرات اخیر غول نوشابههای غیرالکلی Pepsico (PEP.O)، نشاندهنده مبارزه این صنعت در ایجاد تعادل میان طعم و نگرانی از سلامتی است. پپسیکو در سال ۲۰۱۵ آسپارتام را از نوشابههای گازدار حذف کرد، یک سال بعد آن را بازگرداند و در سال ۲۰۲۰ دوباره آن را حذف کرد.