پشهها علاوه بر اینکه همیشه برای ما مزاحمت درست میکنند، مالاریا را هم منتقل میکنند. بیماری که سالانه بیش از نیم میلیون نفر را میکشد. وقتی رونالد راس در سال ۱۸۹۷ متوجه شد که پشه عامل انتقال مالاریا است، آگاهی درباره پیشگیری از این بیماری افزایش پیدا کرد.
امروز بهترین راه برای پیشگیری از مالاریا دوری از نیش پشههای آلوده است. تورهای حشره کش، درمان پیشگیرانه برای زنان باردار و نوزادان و سمپاشی خانه، همه راههای کاهش انتقال هستند، اما در در مناطقی مثل جنوب صحرای آفریقا که پشه زیاد است، ریشهکن کردن آنها چالش برانگیز است.
تاریخچه روز جهانی پشه
پشهها حشرات ریز مکنده خون و مسئول انتقال بیماریهای جدی مانند مالاریا هستند. مالاریا در حال حاضر هیچ واکسنی ندارد و همچنان یک تهدید مرگبار برای مردم جهان است. انگلهای پلاسمودیوم باعث ایجاد این بیماری میشوند که در متون تاریخی از هزاره اول قبل از میلاد هم آورده شده است. در واقع، اولین آثار انگل مالاریا در بقایای پشهای با قدمت بیش از ۳۰ میلیون سال پیدا شد!
مالاریا در همه قارهها به جز قطب جنوب وجود دارد و یک مشکل گسترده در بخشهایی از جهان از جمله جنوب صحرای آفریقا، آسیای جنوبی و دریای کارائیب است. سالانه بیش از ۲۰۰ میلیون نفر به مالاریا مبتلا میشوند. در سال ۲۰۱۰، ۹۰ درصد مرگ و میرهای ناشی از مالاریا در آفریقا بود. سازمان جهانی بهداشت نگرانیهایی را در مورد مالاریا مقاوم به دارو گزارش میدهد که میتواند تلاشهای جهانی برای کاهش شیوع این بیماری را مختل کند.
روز جهانی پشه، روزی را گرامی میدارد که سر رونالد راس، جراح ارتش بریتانیا که در هند کار میکند، ثابت کرد که پشهها با شناسایی انگلهای رنگدانهای مالاریا در پشههایی که از یک بیمار مبتلا تغذیه میکنند، مالاریا را منتقل میکنند. کشف او دانش ما را در مورد این بیماری بیشتر کرد و به اقدامات پیشگیرانه جدیدی منجر شد. رأس در سال ۱۹۰۲ برنده جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی شد.
راس اولین روز جهانی پشه را در آن زمان اعلام کرد و گفت که جهان باید از ارتباط بین پشه و مالاریا بیشتر بداند. اگرچه شناخت بیشتر این بیماری باعث اقدامات پیشگیرانه و درمانهای پزشکی نوآورانهتر شده، اما واکسن مالاریا هنوز کشف نشده است.
قرن ۱: مالاریا وارد رم شد
این بیماری به اروپا راه پیدا کرد و از رود نیل به دریای کارائیب رفت و به شمال گسترش یافت.
۱۸۹۷: پشههای مرتبط با مالاریا
رونالد رأس ارتباط بین پشههای ماده و انتقال مالاریا را کشف کرد و باعث آگاهی از نحوه ردیابی و جلوگیری از گسترش بیماری شد.
دهه ۱۹۳۰: TVA شرایط را در آپالاشیا بهبود بخشید
منطقه آپالاشیا در جنوب شرقی آمریکا به شدت تحت تأثیر مالاریا قرار گرفت، تا اینکه شرکت تنسی به نام TVA برق، آب و فاضلاب را به منطقه آورد.
۱۹۴۶: فرمهای CDC
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها که سازمانی به نام کنترل مالاریا در مناطق جنگی (MCWA) است، به شدت بر کنترل و از بین بردن مالاریا در چند سال اول فعالیت خود متمرکز بود.
امروز چه کار کنیم؟
۱. جمع آوری کمک مالی برای یک سازمان ضد مالاریا
با یک سازمان غیر انتفاعی محلی همکاری کنید یا خودتان برای جمعآوری پول پیشقدم شوید. این پول را به سازمانی اهدا کنید که با دارو و درمان از جوامع حمایت یا روی تلاشهای تحقیقاتی برای واکسن و درمان کار میکند.
۲. با مالاریا آشنا شوید
درباره نحوه شیوع مالاریا و محافظت از خودتان در برابر آن مطالعه کنید.
۳. افزایش آگاهی بین دوستان
مالاریا میتواند هر کسی را در بسیاری از نقاط جهان مبتلا کند، پس مهم است که مردم اطلاعات دقیقی در مورد این بیماری داشته باشند. اطلاعات مفید را از یک سازمان معتبر بگیرید و در رسانههای اجتماعی که برای افزایش آگاهی است به اشتراک بگذارید.
۵ واقعیت جالب در مورد پشه
۱. پشهها کشندهترین حیوانات هستند
پشهها بیش از هر حیوان دیگری روی زمین باعث مرگ و میر میشوند!
۲. فقط مادهها و در زمان تولید مثل این کار را میکنند
وقتی پشههای ماده در تلاش برای تولید مثل هستند، باید از خون تغذیه کنند. پشههای نر و مادهای که تلاشی برای تولید تخم نمیکنند از شهد گل تغذیه میکنند.
۳. ریتم بالهای هماهنگ شده
پشههای نر و ماده ریتم بال زدن خود را با جفت خود هماهنگ میکنند.
۴. پشهها جذب نور نمیشوند
برخلاف اکثر حشرات، پشهها جذب نور نمیشوند، بلکه جذب دیاکسیدکربن میشوند. دیاکسیدکربن به آنها نشان میدهد که یک پستاندار با خون خوشمزه در همین نزدیکی است.
۵. سوزن هایپودرمیک از پشهها الهام گرفته شده است
نیش تیزی که پشهها برای خونگیری از آن استفاده میکنند، الهامبخش طراحی سوزنهای زیرپوستی است که در پزشکی استفاده میشود و درد کمتری دارد.
چرا روز جهانی پشه مهم است؟
۱. باعث افزایش آگاهی در مورد مالاریا میشود
مالاریا یک بیماری شایع است و میتواند همه جا باشد. پس مهم است بدانید که چطور منتقل میشود، چه زمانی در معرض خطر هستید و چطور از خودتان محافظت کنید.
۲. برای تحقیق و درمان مالاریا کمک مالی جمعآوری میکند
مالاریا هنوز هیچ واکسنی ندارد. سازمانهای تحقیقاتی دائماً برای کشف واکسن و درمان بهبود یافته تلاش میکنند.
۳. به ما یادآوری میکند که از دانشمندان قدردانی کنیم
اگرچه راه درازی تا ریشه کنی این بیماری وجود دارد، اما پیشرفتهای علم پزشکی باعث بهبود درمان بیماران، اقدامات پیشگیرانه بهتر و درک قویتر از این بیماری و ناقلان آن شده است.